اگر تا به حال به این فکر کرده‌اید که قطب جنوب سردتر است یا قطب شمال، باید بدانید که پاسخ این سوال فقط در اختلاف دما خلاصه نمی‌شود، بلکه به عواملی مانند موقعیت جغرافیایی، ارتفاع، جریان‌های اقیانوسی و ترکیب یخ‌ها بستگی دارد. در این مقاله از تور جهانگردی، با بررسی شرایط آب‌وهوایی این دو قطب، مشخص می‌کنیم که کدام یک واقعاً سردتر است و چرا.
قطب جنوب سردتره یا شمال؟
قطب جنوب سردتر است. دمای قطب جنوب به قدری پایین است که در برخی از بخش های آن، برف‌ها هرگز آب نمی شوند. این قاره یخ زده، با میانگین دمای سالانه حدود ۵۷- درجه سانتی‌گراد، به عنوان سردترین نقطه روی کره زمین شناخته می‌شود.
مقایسه کلی قطب شمال و قطب جنوب
| ویژگی‌ها | قطب شمال | قطب جنوب |
|---|---|---|
| موقعیت جغرافیایی | اقیانوس منجمد شمالی، محصور در خشکی‌های قاره‌ای | قاره‌ای مستقل، احاطه شده با اقیانوس |
| متوسط دما در زمستان | -40 درجه سانتی‌گراد | -60 درجه سانتی‌گراد |
| متوسط دما در تابستان | 0 تا -10 درجه سانتی‌گراد | -20 تا -30 درجه سانتی‌گراد |
| ارتفاع از سطح دریا | نزدیک به سطح دریا | میانگین ۲۳۰۰ متر بالاتر از سطح دریا |
| پوشش یخی | یخ‌های شناور روی آب | یخ‌های ضخیم روی خشکی |
| دسترسی به نور خورشید | دریافت گرما از اقیانوس | بازتاب بیشتر نور خورشید |
سرما در قطب جنوب
سرد بودن قطب جنوب به عوامل متعددی برمی گردد که در ادامه به بررسی آنها و تفاوت آن با قطب شمال می پردازیم:
قطب جنوب روی یک قاره قرار دارد
یکی از اصلی‌ترین دلایل سردتر بودن قطب جنوب این است که روی قاره‌ای مستقل به نام جنوبگان قرار گرفته است، در حالی که قطب شمال صرفاً یک اقیانوس یخ‌زده است. خشکی قطب جنوب پوشیده از یخی به ضخامت حدود ۲ کیلومتر است که مانع از جذب گرما می‌شود.
ارتفاع بالاتر در قطب جنوب
قطب جنوب به‌طور متوسط ۲۳۰۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد، در حالی که قطب شمال تقریباً هم‌سطح دریا است. از آنجایی که هرچه ارتفاع بیشتر باشد، هوا سردتر می‌شود، قطب جنوب دماهای بسیار پایین‌تری را تجربه می‌کند.
قطب شمال گرمای بیشتری از اقیانوس دریافت می‌کند
قطب شمال، به دلیل قرار گرفتن روی اقیانوس منجمد شمالی، گرمای بیشتری از آب‌های زیر یخ جذب می‌کند. آب، حتی در دماهای بسیار پایین، همچنان مقداری گرما را حفظ می‌کند و باعث می‌شود قطب شمال نسبت به قطب جنوب ملایم‌تر باشد.
تفاوت در بازتاب نور خورشید
قطب جنوب به دلیل داشتن پوشش یخی ضخیم و خشکی وسیع، نور خورشید را بیشتر بازتاب می‌دهد و در نتیجه گرمای کمتری جذب می‌کند.
اما قطب شمال، به دلیل اینکه یخ‌های آن روی آب شناورند، گرمای بیشتری از اقیانوس دریافت می‌کند.
تأثیر بادها و جریان‌های اقیانوسی
قطب شمال تحت تأثیر جریان‌های اقیانوسی گرم‌تر از اروپا و آمریکای شمالی قرار دارد که باعث تعدیل نسبی دمای آن می‌شود.
قطب جنوب توسط جریان‌های سرد اقیانوسی و طوفان‌های قطبی احاطه شده که آن را ایزوله و بسیار سرد نگه می‌دارد.
مقایسه دما در قطب شمال و جنوب
- سردترین دمای ثبت‌شده در قطب جنوب: -89.2 درجه سانتی‌گراد (در ایستگاه وستوک، ۲۱ جولای ۱۹۸۳)
- سردترین دمای ثبت‌شده در قطب شمال: -68 درجه سانتی‌گراد (در گرینلند)
این اختلاف نشان می دهد که قطب جنوب به مراتب سردتر از قطب شمال است.
